Quy trình sinh trưởng và phát triển của cây nho từ khi trồng đến thu hoạch

Cây ăn trái, đặc biệt là cây nho, trải qua nhiều giai đoạn sinh trưởng và phát triển trước khi cho thu hoạch. Việc hiểu rõ từng giai đoạn giúp người trồng quản lý dinh dưỡng, nước tưới, cắt tỉa hợp lý, từ đó tối ưu năng suất và chất lượng nho.

Dưới đây là quy trình phát triển của cây nho từ khi trồng đến khi thu hoạch, áp dụng cho các giống nho phổ biến như Nho Mẫu Đơn Đen, Nho Kẹo Đen, Nho Hồng Nhật Bản.

Giai đoạn 1: Nảy mầm và bén rễ (0 – 3 tháng)

Đặc điểm

• Hạt giống hoặc cành giâm bắt đầu ra rễ, cây nho bắt đầu nảy mầm.
• Xuất hiện lá mầm và thân non, cây còn yếu nên cần bảo vệ khỏi tác động môi trường mạnh.
• Rễ phát triển nhanh để hút nước và dinh dưỡng từ đất.

Cách chăm sóc

✔ Độ ẩm: Giữ đất ẩm, tránh úng nước vì rễ còn yếu.
✔ Ánh sáng: Đặt cây ở nơi có ánh sáng nhẹ, không để nắng gắt chiếu trực tiếp.
✔ Dinh dưỡng: Bón phân hữu cơ hoai mục hoặc phân lân để kích thích rễ phát triển.

Ví dụ thực tế: Ở Ninh Thuận, khi giâm cành nho, nhà vườn thường che lưới 50% để hạn chế ánh nắng quá mạnh, giúp cây non phát triển tốt.

Giai đoạn 2: Sinh trưởng thân lá (3 – 12 tháng)

Đặc điểm

• Cây phát triển mạnh về thân, lá và bộ rễ.
• Nếu trồng bằng cành giâm, sau 2 – 4 tháng, cây bắt đầu leo giàn.
• Tán lá mở rộng, cây nho tích lũy năng lượng cho quá trình ra hoa.

Cách chăm sóc

✔ Tưới nước: Đều đặn, sáng sớm hoặc chiều mát. Tránh tưới lúc trời nắng gắt.
✔ Bón phân: Kết hợp phân hữu cơ và phân NPK (tỷ lệ 20-10-10) để kích thích phát triển thân, lá.
✔ Cắt tỉa: Tỉa bớt nhánh yếu, định hình giàn nho.

Lưu ý: Nếu không cắt tỉa, cây sẽ mọc rậm rạp, khó kiểm soát sâu bệnh và ra hoa kém.

Giai đoạn 3: Phân hóa mầm hoa (12 – 18 tháng)

Đặc điểm

• Khi cây đủ trưởng thành, mầm hoa hình thành ở các đốt cành.
• Ánh sáng, nhiệt độ và dinh dưỡng ảnh hưởng đến quá trình ra hoa.
• Nếu cây phát triển quá xanh tốt, có thể bị chậm ra hoa.

Cách chăm sóc

✔ Giảm bón đạm, tăng phân lân và kali để kích thích phân hóa mầm hoa.
✔ Kiểm soát nước tưới, tránh tưới quá nhiều làm cây ra lá thay vì hoa.
✔ Tạo điều kiện ánh sáng tốt, giúp cây phân hóa mầm hoa mạnh hơn.

Ví dụ: Ở Đà Lạt, người trồng nho áp dụng kỹ thuật xiết nước (giảm tưới nước tạm thời) để kích thích cây ra hoa nhanh hơn.

Giai đoạn 4: Ra hoa và thụ phấn (18 – 20 tháng)

Đặc điểm

• Hoa nho xuất hiện thành từng chùm nhỏ, quá trình thụ phấn diễn ra.
• Một số giống tự thụ phấn, một số cần côn trùng hoặc gió hỗ trợ.
• Hoa nho rất nhạy cảm với thời tiết, có thể bị rụng nếu mưa quá nhiều.

Cách chăm sóc

✔ Kiểm soát độ ẩm, tránh để đất quá khô hoặc quá ẩm.
✔ Bón phân vi lượng (Bo, Kẽm, Magie) giúp hoa phát triển tốt hơn.
✔ Tránh sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong thời gian hoa nở, vì có thể ảnh hưởng đến thụ phấn.

Ví dụ thực tế: Nông dân Ninh Thuận thường nuôi ong mật trong vườn để hỗ trợ thụ phấn cho nho, giúp đậu quả tốt hơn.

Giai đoạn 5: Đậu quả và phát triển quả (20 – 24 tháng)

Đặc điểm

• Quả nho bắt đầu hình thành, kích thước nhỏ, sau đó lớn dần.
• Tích lũy đường và dinh dưỡng, quyết định chất lượng trái.

Cách chăm sóc

✔ Bón phân giàu Kali và Canxi để quả phát triển nhanh, vỏ dày và ngọt hơn.
✔ Cắt tỉa bớt chùm non, giúp cây tập trung dinh dưỡng vào các chùm còn lại.
✔ Bọc quả bằng túi lưới, tránh côn trùng và chim phá hoại.

Mẹo hay: Giống Nho Mẫu Đơn Đen có thể cho quả ngọt đậm nếu bổ sung phân chuối + phân gà vào giai đoạn này.

Giai đoạn 6: Chín và thu hoạch (24 tháng trở đi)

Đặc điểm

• Nho chuyển màu theo giống (xanh, đỏ, đen, tím).
• Vị ngọt đạt đỉnh điểm, sẵn sàng thu hoạch.
• Thời điểm thu hoạch 30 – 45 ngày sau khi quả bắt đầu đổi màu.

Cách chăm sóc

✔ Kiểm tra độ đường (Brix) trước khi thu hoạch.
✔ Thu hái vào sáng sớm hoặc chiều mát để giữ độ tươi.
✔ Không tưới nước 2 ngày trước khi thu hoạch, giúp nho ngọt hơn.

Ví dụ: Nông dân Mỹ thường dùng máy đo Brix để xác định độ ngọt tối ưu trước khi hái nho.

Giai đoạn 7: Ngủ đông và phục hồi

Đặc điểm

• Cây nho bước vào thời kỳ nghỉ, lá vàng và rụng dần.
• Chuẩn bị cho chu kỳ sinh trưởng mới.

Cách chăm sóc

✔ Cắt tỉa cành già, loại bỏ lá khô, tạo không gian thông thoáng.
✔ Giảm tưới nước, giúp cây chuyển sang chế độ nghỉ.
✔ Bón phân hữu cơ, giúp cây tích lũy dinh dưỡng cho vụ tiếp theo.

Lưu ý: Nếu không để cây nghỉ đúng cách, mùa sau cây có thể ra hoa kém hoặc suy yếu.

Chu kỳ cây nho & Bí quyết chăm sóc lâu dài

• Một cây nho có thể cho thu hoạch liên tục từ 15 – 30 năm, tùy vào giống và cách chăm sóc.
• Thời gian từ khi trồng đến thu hoạch đầu tiên thường từ 18 – 24 tháng.
• Giống nho sớm như Nho Mẫu Đơn Đen, Nho Kẹo Đen có thể thu hoạch sớm hơn.
• Để có nho chất lượng cao, cần chọn giống tốt, chăm sóc đúng kỹ thuật và quản lý sâu bệnh hiệu quả.

Mẹo quan trọng: Cây nho được bón phân đúng cách, tưới nước hợp lý và cắt tỉa định kỳ sẽ luôn cho năng suất cao và chất lượng trái tốt nhất.

Bạn đang trồng nho và muốn tối ưu năng suất?
Hãy áp dụng ngay những bí quyết trên để có mùa vụ bội thu và nho chất lượng cao!